بخش اول: آشنایی با ابزار گزارش‌دهی Nessus

Nessus یک ابزار قدرتمند اسکن آسیب‌پذیری است که به کاربران کمک می‌کند تا مشکلات امنیتی شبکه خود را شناسایی و مدیریت کنند. اما تنها اسکن کردن و شناسایی آسیب‌پذیری‌ها کافی نیست! گزارش‌دهی موثر و دقیق یکی از کلیدهای موفقیت در مدیریت آسیب‌پذیری‌ها است. این بخش به شما کمک می‌کند تا با امکانات و ویژگی‌های گزارش‌دهی Nessus آشنا شوید و از آنها به بهترین نحو برای تحلیل داده‌ها استفاده کنید.

1. انواع گزارش‌های قابل تهیه در Nessus

Nessus امکان تهیه گزارش‌های متنوعی را فراهم می‌کند که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. برخی از فرمت‌های رایج شامل موارد زیر هستند:

– HTML

 این گزارش‌ها به صورت یک صفحه وب تعاملی نمایش داده می‌شوند و شامل جزئیات کامل هر آسیب‌پذیری، امتیاز CVSS، و پیشنهادات اصلاحی هستند. این نوع گزارش برای ارائه به تیم‌های IT مناسب است که نیاز به تحلیل سریع دارند.

– PDF

 گزارش‌های PDF ساختار منسجمی دارند و به راحتی می‌توانند به عنوان یک گزارش مدیریتی مورد استفاده قرار بگیرند. این نوع گزارش برای ارسال به مدیران ارشد یا تصمیم‌گیران مناسب است.

– CSV

 گزارش‌های CSV به کاربران اجازه می‌دهند تا داده‌های خام اسکن را به برنامه‌های تجزیه و تحلیل داده مانند Excel یا Power BI انتقال دهند و از فیلترها و جداول محوری برای تحلیل عمیق‌تر استفاده کنند.

– Nessus DB:

 این گزارش حاوی داده‌های کامل اسکن به صورت پایگاه داده است و می‌تواند برای ادغام با ابزارهای SIEM و تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ استفاده شود.

مثال: فرض کنید شما یک اسکن کامل از شبکه سازمان انجام داده‌اید و حالا قصد دارید گزارشی تهیه کنید که قابل ارائه به تیم مدیریت باشد. در این حالت، استفاده از یک گزارش PDF، با نمودارهای بصری و خلاصه‌ای از آسیب‌پذیری‌ها، گزینه‌ای عالی خواهد بود. اما اگر تیم امنیتی شما نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق داده‌ها دارد، گزارش CSV می‌تواند به آنها کمک کند تا داده‌ها را بهتر فیلتر و بررسی کنند.

2. ویژگی‌های گزارش‌دهی پیشرفته در Nessus

Nessus ابزارهای متعددی برای سفارشی‌سازی گزارش‌ها ارائه می‌دهد تا کاربران بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را به سرعت و به طور دقیق استخراج کنند. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

– فیلتر کردن داده‌ها:

 کاربران می‌توانند نتایج اسکن را بر اساس شدت آسیب‌پذیری‌ها (Critical, High, Medium, Low) ، نوع آسیب‌پذیری و دستگاه‌های اسکن شده فیلتر کنند.

– تگ‌گذاری دستگاه‌ها:

 Nessus امکان برچسب‌گذاری دستگاه‌های مختلف را فراهم می‌کند. به عنوان مثال، می‌توان سرورهای حساس را با تگ “Critical Servers” علامت‌گذاری کرد و گزارش‌ها را بر اساس این تگ‌ها تهیه کرد.

– خلاصه‌سازی و دسته‌بندی:

 یکی از قابلیت‌های مفید Nessus، خلاصه‌سازی آسیب‌پذیری‌ها است که به کاربران امکان می‌دهد تا گزارش‌ها را به شکل دسته‌بندی شده (مثلاً بر اساس نوع سیستم عامل یا اپلیکیشن) مشاهده کنند.

مثال: تصور کنید که سازمان شما از چندین نوع سیستم عامل (Windows، Linux و macOS) استفاده می‌کند و شما نیاز دارید گزارشی تهیه کنید که فقط آسیب‌پذیری‌های موجود در سرورهای Windows را نشان دهد. با استفاده از ویژگی فیلترهای گزارش‌دهی، می‌توانید به راحتی نتایج را محدود کنید و گزارشی دقیق‌تر برای تیم‌های پشتیبانی ارائه دهید.

3. گزارش‌های سفارشی و خودکار در Nessus

یکی از قابلیت‌های قدرتمند Nessus، امکان تهیه گزارش‌های سفارشی و خودکار است. شما می‌توانید الگوهای گزارش‌دهی خود را ایجاد کنید و تنظیمات اسکن را به گونه‌ای پیکربندی کنید که به صورت خودکار گزارش‌ها تولید و ارسال شوند.

– ایجاد الگوی گزارش:

 کاربران می‌توانند الگوهایی برای گزارش‌ها ایجاد کنند که شامل بخش‌های خاصی مانند جزئیات آسیب‌پذیری‌ها، نمودارهای تحلیلی، و خلاصه اجرایی باشد.

– ارسال خودکار گزارش‌ها:

 Nessus این امکان را فراهم می‌کند تا گزارش‌ها به صورت خودکار پس از اتمام اسکن به ایمیل مدیران یا سایر اعضای تیم ارسال شود.

– زمان‌بندی اسکن و گزارش‌دهی:

 شما می‌توانید اسکن‌های دوره‌ای را برنامه‌ریزی کنید و گزارش‌ها را به صورت خودکار در بازه‌های زمانی مشخص تهیه و ارسال کنید.

مثال: فرض کنید شرکت شما نیاز دارد هر هفته گزارشی از آسیب‌پذیری‌های بحرانی برای تیم مدیریت ارسال کند. با استفاده از ویژگی ارسال خودکار گزارش در Nessus، می‌توانید این فرآیند را خودکار کنید تا گزارش‌ها به صورت هفتگی به صندوق ایمیل مدیران ارسال شوند و نیاز به دخالت دستی نباشد.

حتما بخوانید: دورهمی با اسکنر نسوس (Nessus)

بخش دوم: تحلیل داده‌ها و نحوه استفاده از گزارش‌های Nessus برای بهبود امنیت شبکه

پس از انجام اسکن آسیب‌پذیری‌ها و تهیه گزارش در Nessus، مرحله بعدی تحلیل داده‌ها و استفاده از این اطلاعات برای رفع مشکلات امنیتی است. در این بخش، به شما نشان می‌دهیم چگونه می‌توانید از ابزارهای تحلیل Nessus برای شناسایی تهدیدات، اولویت‌بندی آسیب‌پذیری‌ها و ارائه پیشنهادات به تیم‌های فنی استفاده کنید.

1. آشنایی با داشبورد تحلیل Nessus

Nessus در نسخه‌های جدید خود داشبوردی با قابلیت‌های تعامل‌پذیر ارائه کرده است که به کاربران امکان می‌دهد تحلیل‌های لحظه‌ای از وضعیت امنیتی شبکه خود داشته باشند. داشبورد شامل بخش‌های مختلفی است که هر کدام به بررسی جنبه خاصی از داده‌های اسکن می‌پردازد:

– خلاصه وضعیت اسکن:

 در این قسمت، شما می‌توانید یک نمای کلی از تعداد آسیب‌پذیری‌های یافت شده، میزان خطر آنها (Critical, High, Medium, Low) و نوع دستگاه‌های آسیب‌پذیر را مشاهده کنید.

– نمودارهای تحلیلی:

 Nessus از نمودارهای دایره‌ای و میله‌ای برای نمایش وضعیت آسیب‌پذیری‌ها استفاده می‌کند. این نمودارها به کاربران کمک می‌کند تا به سرعت مشکلات اصلی را شناسایی کنند و نقاط بحرانی را به صورت بصری درک کنند.

– فیلترهای پویا:

 این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌ها را بر اساس پارامترهای مختلفی مانند نوع آسیب‌پذیری، سیستم‌عامل، یا آدرس IP فیلتر کنند و به تحلیل دقیق‌تری دست یابند.

مثال: تصور کنید که بعد از انجام یک اسکن کامل در سازمان، متوجه می‌شوید که بخش بزرگی از آسیب‌پذیری‌های بحرانی مربوط به سرورهای Windows هستند. با استفاده از داشبورد و فیلتر کردن داده‌ها، می‌توانید به سرعت متوجه شوید که این آسیب‌پذیری‌ها به دلیل عدم به‌روزرسانی یک پچ امنیتی خاص است و به تیم IT اطلاع دهید تا این مشکل را رفع کنند.

2. اولویت‌بندی آسیب‌پذیری‌ها با استفاده از امتیاز CVSS

یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیران امنیتی، اولویت‌بندی آسیب‌پذیری‌هابرای رفع آنهاست. Nessus از امتیاز  CVSS (Common Vulnerability Scoring System)  برای ارزیابی شدت هر آسیب‌پذیری استفاده می‌کند. این امتیاز از 0 تا 10 متغیر است و به کاربران کمک می‌کند تا میزان خطر هر آسیب‌پذیری را به درستی ارزیابی کنند.

– آسیب‌پذیری‌های بحرانی (امتیاز 9-10):

 این آسیب‌پذیری‌ها باید در اولویت اول قرار گیرند و به سرعت رفع شوند، زیرا خطر زیادی برای سیستم‌ها ایجاد می‌کنند.

– آسیب‌پذیری‌های با خطر بالا (امتیاز 7-8.9):

 این دسته نیز نیاز به توجه فوری دارند و معمولاً شامل مشکلات امنیتی مانند تزریق SQL یا اجرای کد از راه دور می‌شوند.

– آسیب‌پذیری‌های متوسط (امتیاز 4-6.9):

 این آسیب‌پذیری‌ها معمولاً تاثیر کمتری دارند اما باید پس از رفع مشکلات بحرانی بررسی شوند.

– آسیب‌پذیری‌های کم‌خطر (امتیاز 0-3.9 ):

 این آسیب‌پذیری‌ها اغلب مشکلات کوچک یا توصیه‌های امنیتی هستند و می‌توانند در آخرین مرحله رفع شوند.

مثال: فرض کنید سازمان شما پس از یک اسکن کامل، 500 آسیب‌پذیری شناسایی کرده است. اگر بدون اولویت‌بندی به رفع آنها بپردازید، ممکن است زمان زیادی صرف شود و همچنان آسیب‌پذیری‌های بحرانی باقی بمانند. با استفاده از امتیاز CVSS و دسته‌بندی گزارش‌ها، می‌توانید ابتدا آسیب‌پذیری‌های بحرانی و سپس مشکلات با خطر بالا را هدف قرار دهید.

3. تحلیل آسیب‌پذیری‌ها و ارائه پیشنهادات اصلاحی

Nessus نه تنها به شما لیستی از آسیب‌پذیری‌ها را نمایش می‌دهد، بلکه پیشنهادات اصلاحی (Remediation Recommendations)  را نیز ارائه می‌کند که به شما کمک می‌کند تا به سرعت مشکلات را برطرف کنید. این پیشنهادات شامل موارد زیر است:

– به‌روزرسانی پچ‌ها:

 Nessus توصیه می‌کند که کدام پچ‌های امنیتی باید نصب شوند تا آسیب‌پذیری‌ها رفع شوند.

– پیکربندی مجدد سیستم‌ها:

 اگر مشکل به دلیل پیکربندی نادرست سیستم باشد، Nessus تغییرات پیشنهادی را ارائه می‌دهد.

– غیرفعال کردن سرویس‌های غیرضروری:

 در برخی موارد، Nessus پیشنهاد می‌کند که سرویس‌های غیرضروری که ممکن است باعث ایجاد آسیب‌پذیری شوند، غیرفعال شوند.

مثال: در یکی از اسکن‌های Nessus، شما متوجه می‌شوید که چندین سرور به دلیل پیکربندی ضعیف پروتکل SMBv1 آسیب‌پذیر هستند. Nessus به شما پیشنهاد می‌کند که این پروتکل را به دلیل قدیمی بودن و آسیب‌پذیری بالا غیرفعال کنید و از SMBv2 یا SMBv3 استفاده کنید.

4. ادغام Nessus با ابزارهای SIEM برای تحلیل پیشرفته

در نسخه‌های جدید Nessus، امکان ادغام با ابزارهای SIEM مانند Splunk، IBM QRadar و Elastic Stack فراهم شده است. این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌های اسکن Nessus را با داده‌های لاگ سایر سیستم‌ها ترکیب کرده و تحلیل جامع‌تری انجام دهند. این ادغام مزایای زیر را به همراه دارد:

– تشخیص سریع‌تر حملات:

 با ادغام داده‌های Nessus با لاگ‌های شبکه، می‌توان به سرعت رفتارهای غیرعادی و حملات احتمالی را شناسایی کرد.

– ارائه گزارش‌های جامع‌تر:

 داده‌های Nessus می‌توانند به گزارش‌های جامع‌تر و دقیق‌تری در ابزارهای SIEM اضافه شوند و به مدیران کمک کنند تا دید بهتری از وضعیت امنیتی سازمان داشته باشند.

– تحلیل رفتار مهاجم:

 با ترکیب داده‌های Nessus و SIEM، می‌توانید رفتارهای مهاجم را بهتر تحلیل کرده و الگوهای حمله را شناسایی کنید.

مثال: فرض کنید سازمان شما از Splunk برای مدیریت لاگ‌ها استفاده می‌کند. با ادغام داده‌های اسکن Nessus با لاگ‌های موجود در Splunk، می‌توانید داشبوردی ایجاد کنید که آسیب‌پذیری‌های بحرانی و لاگ‌های مشکوک را به طور همزمان نمایش دهد و به شما اجازه دهد به سرعت تصمیمات مناسبی بگیرید.

بخش سوم: سفارشی‌سازی گزارش‌ها در Nessus برای نیازهای سازمانی

یکی از نقاط قوت Nessus، قابلیت سفارشی‌سازی گزارش‌ها است. با وجود اینکه گزارش‌های پیش‌فرض Nessus اطلاعات زیادی را ارائه می‌دهند، اما گاهی نیاز است این گزارش‌ها براساس نیازهای خاص سازمان یا مخاطبان مختلف تنظیم شوند. این بخش به نحوه سفارشی‌سازی گزارش‌ها، انتخاب قالب‌های مناسب، و چگونگی ارائه گزارش به تیم‌های مختلف می‌پردازد.

1. انتخاب قالب مناسب گزارش

Nessus چندین قالب از پیش‌تعریف‌شده برای گزارش‌دهی ارائه می‌دهد که براساس نوع مخاطب و سطح جزئیات موردنیاز متفاوت هستند. به طور مثال:

– گزارش مدیریتی (Executive Report):

 این قالب مناسب برای ارائه به مدیران و تصمیم‌گیران سازمان است و معمولاً شامل یک خلاصه از وضعیت امنیتی، نمودارهای وضعیت، و لیستی از مهم‌ترین آسیب‌پذیری‌ها می‌باشد. جزئیات فنی کمتری در این گزارش وجود دارد تا درک آن برای مدیران آسان‌تر باشد.

– گزارش فنی (Technical Report):

این قالب شامل جزئیات کامل آسیب‌پذیری‌ها، پیکربندی‌ها، و توصیه‌های اصلاحی است. این نوع گزارش برای تیم‌های IT و امنیتی مناسب است که نیاز به اطلاعات دقیق برای رفع مشکلات دارند.

– گزارش انطباق (Compliance Report):

 در این نوع گزارش، Nessus براساس استانداردهای امنیتی مانند PCI DSS، HIPAA، و ISO 27001 وضعیت انطباق سازمان را بررسی می‌کند. این گزارش برای اطمینان از رعایت مقررات امنیتی در سازمان‌ها بسیار مفید است.

مثال: فرض کنید سازمان شما در حال آماده‌سازی برای ممیزی PCI DSS است. می‌توانید از گزارش انطباق PCI DSS در Nessus استفاده کنید تا تمام الزامات را بررسی کرده و مطمئن شوید که سیستم‌های شما مطابق با استانداردها هستند. سپس این گزارش را به تیم حسابرسی ارائه دهید تا از رعایت الزامات اطمینان حاصل کنند.

2. فیلتر کردن و انتخاب داده‌ها برای گزارش سفارشی

Nessus به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌ها را فیلترکنند و تنها اطلاعاتی که مرتبط با نیاز آنهاست را در گزارش نمایش دهند. فیلترهای مختلفی وجود دارند که می‌توانید براساس آنها گزارش خود را شخصی‌سازی کنید:

– فیلتر بر اساس امتیاز CVSS:

 می‌توانید تنها آسیب‌پذیری‌های با امتیاز بالا (مثلاً بالاتر از 7) را در گزارش خود بگنجانید.

– فیلتر بر اساس سیستم‌عامل:

 اگر تنها سیستم‌های خاصی در محدوده اسکن شما قرار دارند، می‌توانید گزارش را محدود به همان سیستم‌ها کنید.

– فیلتر بر اساس نوع آسیب‌پذیری:

 می‌توانید گزارش را بر اساس نوع آسیب‌پذیری (مثلاً تزریق SQL یا آسیب‌پذیری‌های اجرای کد از راه دور) سفارشی کنید.

مثال: تصور کنید که تیم IT شما فقط مسئول رسیدگی به آسیب‌پذیری‌های مرتبط با سیستم‌های Windows است. می‌توانید گزارش خود را فیلتر کرده و تنها آسیب‌پذیری‌های مرتبط با این سیستم‌عامل را در گزارش نهایی قرار دهید. این کار باعث می‌شود تیم فنی بتواند سریع‌تر و موثرتر به مشکلات رسیدگی کند.

3. خروجی گرفتن از گزارش در فرمت‌های مختلف

Nessus امکان خروجی گرفتن از گزارش‌ها در فرمت‌های مختلف مانند PDF، HTML، CSV و JSON را فراهم می‌کند. انتخاب فرمت مناسب بستگی به نحوه استفاده از گزارش دارد.

مثال: اگر قصد دارید داده‌های گزارش را در Splunk یا Elastic Stack تحلیل کنید، بهتر است خروجی JSON را انتخاب کنید تا بتوانید به راحتی داده‌ها را وارد سیستم SIEM کرده و به تحلیل پیشرفته‌تر بپردازید.

بخش چهارم: نکات پیشرفته برای بهینه‌سازی استفاده از گزارش‌ها در Nessus

برای استفاده بهینه از گزارش‌های Nessus، لازم است که نکات و تکنیک‌های پیشرفته‌ای را به کار بگیرید تا بهره‌وری خود را افزایش دهید و امنیت شبکه را بهبود بخشید.

1. خودکارسازی فرآیند گزارش‌دهی

Nessus قابلیت زمان‌بندی اسکن‌ها و گزارش‌ها را دارد که به شما این امکان را می‌دهد تا به طور خودکار اسکن‌های منظم انجام داده و گزارش‌های به‌روز را به صورت خودکار تولید کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا همیشه یک نمای کلی و به‌روز از وضعیت امنیتی شبکه خود داشته باشید.

2. ایجاد تمپلیت‌های سفارشی برای گزارش‌ها

در نسخه‌های جدید Nessus، امکان ایجاد تمپلیت‌های سفارشی برای گزارش‌ها وجود دارد. شما می‌توانید تمپلیت‌هایی بسازید که شامل تنها اطلاعاتی باشند که برای سازمان شما مهم است و به این ترتیب، زمان تحلیل گزارش‌ها را کاهش دهید.

– تمپلیت برای آسیب‌پذیری‌های بحرانی: تمپلیتی ایجاد کنید که تنها شامل آسیب‌پذیری‌های بحرانی و بالا باشد.

– تمپلیت برای سیستم‌های کلیدی: تمپلیتی بسازید که تنها گزارش سیستم‌های کلیدی و حیاتی سازمان را نمایش دهد.

3. استفاده از API برای استخراج داده‌ها و گزارش‌دهی خودکار

Nessus API به شما اجازه می‌دهد تا داده‌های اسکن و گزارش‌ها را به صورت خودکار و از طریق اسکریپتاستخراج کنید. این قابلیت برای سازمان‌هایی که نیاز به ادغام داده‌های Nessus با سیستم‌های دیگر دارند بسیار مفید است.

– ادغام با سیستم‌های مانیتورینگ:

 می‌توانید از API برای ادغام داده‌های Nessus با سیستم‌های مانیتورینگ مانند Zabbix استفاده کنید و هشدارهای لحظه‌ای دریافت کنید.

– گزارش‌دهی خودکار به مدیران:

 از API برای ایجاد اسکریپت‌هایی استفاده کنید که گزارش‌ها را به صورت خودکار استخراج کرده و به مدیران ارسال می‌کنند.

مثال: فرض کنید سازمان شما از Splunk به عنوان ابزار SIEM استفاده می‌کند و نیاز دارید داده‌های Nessus را به طور خودکار وارد Splunk کنید. می‌توانید از API Nessus برای نوشتن یک اسکریپت استفاده کنید که داده‌ها را استخراج کرده و به Splunk ارسال کند، تا تحلیل‌های دقیق‌تر و هشدارهای بهتری دریافت کنید.

جهت خرید لایسنس معتبر نسوس همین حالا با ستاره امنیت تماس بگیرید.